Dinsdag 11 aug. 2015 rustdag nog in Kuonovuoppi

Na een voortreffelijke nacht in het stapelbed van mijn kamertje van 2×4 m. kijk ik uit het raam. Un raya de sol? All the skies are blue (bis). Ik sliep in het (stapel)bed, waarin al een jaar of 40 oud-chirurg C.V. uit Middelburg, nu ver in de 80, elk najaar slaapt, als hij weer hier op jacht komt. Vooral sneeuwhoen is als buit erg popi, o.a. vanwege zijn donkere vlees, aldus Mikkel.
Mr. Mikkel Bongo rijdt me naar Kautokeino, waar achtereenvolgens geld wordt gepind, de supermarkt wordt bezocht, bij het samimuseum de openingstijden worden bekeken, een van de bekende zilversmeden wordt gepasseerd en ik tenslotte wordt gedropt bij een cafeetje, waar ik neerstrijk, om de de rest van de dag te vullen met bijwerken van mijn blog, met name de foto’s. Tosca wordt buiten op een schaduwplek vastgebonden en moet vandaag de dag doorbrengen als kettinghond. Zielig? Ik zit toch ook de hele dag op dezelfde stoel vast. We hebben beide rust nodig. Na een paar uur komt de cafehoudster me vertellen, dat iemand haar belde over die hond, die buiten vast lag. Of die geen water en aandacht nodig had? Goed dat mensen zich om haar bekommeren. Maar de cafehoudster had me zelf die plaats voor Tosca aangewezen. We zitten duidelijk weer in de bewoonde wereld. Iedereen bemoeit zich weer met iedereen en alles. Ik ben maar even een rondje gaan lopen met haar, Tosca, en bracht haar voor de show wat drinken, waar ze, zoals ik wel wist, helemaal geen interesse in toonde. De bemoeials. Lijkt wel Nederland. Wat dacht je van die husky’s bij 30 gr. onder nul in de sneeuw? Men went aan alles waar men in getraind is.
Maar goed. Mikkel, vanavond wil ik je kookkunst wel eens ervaren. Hoe laat kom je me in Kautokeino oppikken? Tussen 5 en 6. O.k. Terwijl ik in het dorp de blog bijwerk, met af en toe een koffie, gaat mijn telefoon om 15.30 u. Hier, Mikkel. Ik verwacht twee Duitsers voor het avondeten om 17 u. Ik kom je ophalen om 16.30 u. All right? Mij best.
Door Mikkel weer terug gebracht in mijn keet wacht ik tot Mikkel het diner klaar heeft. Om 17 uur word ik geroepen. In de sami-tent, 100 m. van de woning (foto), heeft Mikkel het vuur aangemaakt. De rook verdwijnt door een gat boven in de wigwam. De bodem is bedekt met de traditionele vloerbedekking van berkentwijgen. Daar overheen vele rendierhuiden. Foto’s.
De twee Duitsers komen maar steeds niet. Ze logeren in een hotel in Kautokeino en komen speciaal 10 km. naar hier naar Cuonovuoppi om traditioneel te eten. Boven het vuur een ketel met de toverdrank, rendiersoep. Ik bekijk de ingrediënten: veel aardappelen, wortels en rendiervlees. Van de voorpoten, legt Mikkel uit. Rendier vergelijkt hij met schaap, eland met koe. Varken is een soort apart, culinair gezien, vertelt hij verder. Hij zit aan één kant van het vuur, in traditionele dracht en vertelt over de samitaal, -cultuur en zijn familietraditie. Waar Mikkel zit is de plaats van het hoofd van het gezin. De vrouw zit in de tent normaal naast het gezinshoofd en bestiert het keukengebeuren. Er tegenover, aan de andere kant van het vuur, zitten de gasten. Slapen deed men in hangmatten, met massa’s laagjes kleding aan, volgens het principe van de uienschil. Vrouwen- en mannenafdeling gescheiden door gordijnen.
Eindelijk is het Duits koppel gearriveerd. Hij een gezette 50-plusser, chemicus, die een eigen bedrijf heeft in Dortmund. Zij een oorspronkelijk Kroatische, 54 j. oud, die echter al van haar 8ste in Duitsland woont. Ze is vertaalster, o.a. Spaans. Op tournee vanuit Helsinki in Finland, met een huurauto, door Lapland en straks over de populaire Lofoten terug naar huis. We praten gezellig over van alles. O.a. de samencultuur, Neandertalers, DNA-bewijs over afstamming van mensenpopulaties. Mikkel Bongo wordt gevraagd naar de betekenis van zijn naam. Onduidelijk. Mogelijk verwantschap met de koning van Congo, oppert hij gekscherend. Mikkel vertelt nog over een grote groep Sami, die in de jaren 1800 emigreerde naar Alaska, met duizenden (?) rendieren aan boord. Eerst via Schotland, om met een sterk gereduceerde groep rendieren aan te komen in Alaska. Bedoeling zou zijn, om daar de Inuït (eskimo’s) de rendierteelt te leren. De Samigroep daar zou nog steeds bestaan, maar intussen wel uitsluitend Engels spreken. Nooit van gehoord. Hij liet een boek met een verslag daarover zien, met foto’s. Mikkel duidde het Duitse koppel nog aan dat de Nazis in Kautokeino veel wandaden begingen, maar dat hij de jongere generatie dat niet meer aanrekende. Geen reakties!
Interessante avond. De twee Duitsers vertrokken. Later ging ik Mikkel in zijn huis nog een pilsje aanbieden. Kom binnen, zegt hij. Hij vroeg mij, of hij er niet beter aan had gedaan om zijn opmerkingen over de 2e wereldoorlog en de wandaden van de Nazi’s in Kautokeino te verzwijgen. Tja. Mikkel legde mij nog eens uit over boobytraps, bommen, bevestigd aan een kinderpop, aan een stuk chocolade, aan een aardappel- handmolen, waardoor kinderen het leven lieten. Over de houten huizen die door de nazi’s werden verbrand, hier in die ijzige kou, waardoor een stuk samigeschiedenis werd vernietigd. Ik noem het nazi’s, maar zoals bekend, wordt meestal het generaliserende woord Duitsers gebruikt. Ik wilde er niet op ingaan. Dacht even aan de Nederlandse “koloniale acties” in Indonesië en aan het koloniale verleden van Nederland, van België in de Congo, en van Engeland overal enz. enz. Ik verliet Mikkels woning, in de weer stromende regen, langs het nog buiten hangende sami-kostuum en keerde terug in mijn keet, niet na nog een aantal muggen te hebben gemold, die als vriend hadden willen worden toegelaten. Of die ook facebook lezen? Ik leerde ze, dat wie hier niet als vriend binnen huppelt, snel weer er uit wordt geknuppeld.